Een blauwstalen bakvorm / bakblik inbranden

Het is een veelgestelde vraag, hoe kun je een blauwstalen bakvorm of een blauwstalen bakblik inbranden? In de onderstaande handleiding leg ik jou dit uit.

Heb je al een blauwstalen bakvorm? Dan kun je direct door naar de handleiding, ben je nog op zoek naar een blauwstalen bakvorm? Dan kun je hier de bakvorm bestellen die ik ook gebruik, het broodblik is broodblik van 300 x 105 x 85 mm. Goed voor circa 575 gram volkorenmeel, 550 gram volkorenmeel/tarwebloem combinatie (50/50) of 525 gram tarwebloem. Het blik geeft de typische vorm van een busbrood dat je ook bij de Nederlandse bakker kunt kopen.

Enkele aandachtspunten voordat we gaan inbranden:

• De bus is van plaatstaal dat op een hoge temperatuur is behandeld om het te blauwen. Door dit proces verandert de grijze kleur naar diepblauw, er zit nu een (goede) oxidelaag op het blik dat het staal beschermt tegen roest. Echter dien je het blik nog wel in te branden. Het blik heeft geen anti-aanbaklaag en is daardoor geschikt voor hoge temperaturen en het plaatsen op een gloeiendhete steen of steel.
• Na het bakken alleen uitvegen met keukenpapier, een goed gaar brood lost vanzelf en laat geen resten achter. Voor ieder gebruik licht vetten met bijvoorbeeld een bakspray.

Wat is inbranden?

Inbranden is een proces waarbij je een dun laagje olie op het staal laat polymeriseren. De olie wordt afgebroken wanneer het boven het rookpunt gebracht wordt. Wanneer het is afgebroken zal het zich bijzonder goed hechten aan het oppervlak waarop het is aangebracht. Dit beschermt het materiaal tegen roest en brengt bovendien anti-aanbak eigenschappen met zich mee.

Een ingebrande olie of polymeer, kan niet goed tegen zuren. Zuren breken de gepolymeriseerde olie af. Laat je een desembrood in een blauwstalen bus rijzen? Bekleed de vorm dan voor de zekerheid met bakpapier. Zonder bakpapier zou het (in een veelgebruikt en goed gevet bakblik) nog wel kunnen, maar dan is de kans aanwezig dat er zwarte vlekken op de korst komen, dit is het polymeer dat is losgekomen. Niet echt lekker en ook niet geschikt voor consumering. Ik raad het dus af. Opnieuw inbranden kan noodzakelijk zijn na (langdurig) contact met zure ingrediënten.

Kan ik iedere olie gebruiken voor het inbranden?

Nee, gebruik bij voorkeur een geraffineerde olie. Een geraffineerde pitolie werkt bijvoorbeeld erg goed. Gebruik geen (extra virgin) olijfolie, ongeraffineerde kokosolie of een andere ongeraffineerde olie waar nog veel vezels inzitten. Bij het raffineren worden onzuiverheden en vezels verwijderd, daarom zijn geraffineerde oliën uitermate geschikt.

Voorbeelden van geschikte oliesoorten:

• Druivenpitolie
• Arachideolie
• Zonnebloemolie
• Rijstolie
• Crisco

Kan ik ook een pure lijnzaadolie gebruiken?

Dat kan, maar voor het inbranden van een blauwstalen bakvorm ben ik er minder fan van. Waarom is dat? Lijnzaadolie heeft een laag rookpunt en een bakvorm heeft veel randjes en kiertjes (anders dan een pizzasteel). In die randjes en kiertjes kan (wanneer je pech hebt), wat olie achterblijven die niet gepolymeriseerd wordt.

Omdat je een brood bakt op een hogere temperatuur dan waarvoor lijnzaadolie geschikt is en de lijnolie eventueel in/aan het brood kan komen, is dit minder goed voor je gezondheid. Wanneer je een brood bakt in een vorm waar olie in zit met een hoog rookpunt, en je waarschijnlijk je brood bakt op een lagere temperatuur dan het rookpunt van die olie zelf, is een geraffineerde oliesoort met hoog rookpunt geen risico voor je gezondheid.

Gebruik nooit lijnzaadolie om je bakvorm in te vetten voor gebruik.

Tijd om je blauwstalen bakvorm in te gaan branden

Je blauwstalen bakvorm voorbereiden

Wanneer je jouw nieuwe blauwstalen bakvorm hebt ontvangen was je deze goed af met een sopje. Dit is de eerste en (als het goed is) laatste keer dat je bakvorm de afwasbak ziet. Spoel na het afwassen de bakvorm af en droog deze goed. Zet de bakvorm nog een kwartiertje in een oven van 100 graden om het resterende vocht te laten verdampen. Het vochtvrij maken van de bakvorm voorkomt roest en eventueel afbladderen van de ingebrande olie. Olie en water kunnen niet emulgeren en opgesloten vocht dat verdampt zal zorgen dat de olie niet kan hechten aan het blik.

Wanneer de vorm volledig is afgekoeld kun je de olie gaan aanbrengen.

Al eerder geprobeerd in te branden en is het toen ‘mislukt’?

Via Instagram kreeg ik de vraag hoe een ‘mislukt’ ingebrand blik hersteld kon worden. Wanneer het blik plakt, heeft er waarschijnlijk te veel olie opgezeten tijdens het inbranden. Dit plakkende vet kun je met een sopje en zachte borstel goed wegboenen. Daarna het blik afdrogen en nadrogen in de oven. Vervolgens kun je deze handleiding verder volgen.

De bakvorm invetten met olie

Voor het invetten heb je een olie met een hoog rookpunt en wat keukenpapier nodig. Vet in eerste instantie het bakblik wat dikker in, zo weet je zeker dat je niets van het kale stalen oppervlak mist. Zit er overal een mooie laag vet? Haal dan met schoon keukenpapier weer alle olie weg. Net alsof je een vergissing hebt gemaakt en het aanbrengen van de olie helemaal niet de bedoeling was. Het doel is om een minimale laag olie over te houden, dit zal er bijna mat uitzien, net alsof er niets meer op zit. Zorg ook dat je de olie achter alle randjes weghaalt. Neem hier echt even goed de tijd voor, een te dikke laag olie zal niet volledig polymeriseren en zal plakkerig en walmend de oven uitkomen.

De blauwstalen bus / het bakblik inbranden

Plaats de bakvormen ondersteboven in een oven van 250 graden. Laat deze een uur lang bakken. Open de oven bij voorkeur gedurende dit uur niet. Er zal veel walm van de olie uit je oven komen. Zet voor de zekerheid een raam open of zet de afzuigkap aan. Een geurtje zal zeker vrijkomen, maar wanneer je de ovendeur tussentijds niet opendoet, zal dit minimaal zijn.

Open na een uur de oven en kijk of het niet meer walmt. Wanneer het niet meer walmt, is alle olie gepolymeriseerd en was de olielaag dun genoeg. Walmt na een uur het blik nog steeds? Dan was de olielaag waarschijnlijk iets te dik. Laat het blik nog wat langer inbranden totdat het walmen is gestopt.

Laat de blikken afkoelen en herhaal het invetten en het inbranden voor de zekerheid nog één keer. Je kunt dit zo vaak doen als je wilt, maar na 2 keer weet je zeker dat je bakvorm al goed beschermd is. Hoe vaker je het blik gebruikt, hoe beter hij gaat bakken.

Je blauwstalen bakvorm onderhouden

Nooit meer afwassen

Was een bakblik na gebruik bij voorkeur nooit meer af. Een afwasmiddel ontvet en we willen juist een dun laagje olie op het blik houden. Los het brood wanneer het gaar is direct uit het blik. Laat het blik afkoelen en veeg hem even uit met een keukenpapiertje. Zo zijn eventuele resten uit de bakvorm weg, maar blijft er een dun laagje olie achter ter bescherming. Voorkom dus het gebruik van water, water een blauwstaal gaat niet goed samen. Was je ze toch af? Droog dan de blikken goed na in de oven, zorg dat al het vocht weg is. Gezien een afwasmiddel ontvet, is het noodzakelijk de blikken weer even in een dun laagje olie te zetten.

Het opbergen

Zit er nog een laagje olie op het blik? Dan kun je het blik direct opbergen. Ziet het blik er erg mat uit? Dan kun je hem even in een dun laagje olie zetten. Berg een blauwstalen blik/bakvorm altijd vochtvrij op. Dus niet in een klamme bijkeuken of garage. Een vochtige omgeving stimuleert roestvorming. Nu is de kans op roest minimaal als het blik goed in de olie staat, maar ‘better safe than sorry’.

Voor gebruik invetten

Vet het voor het bakken goed in met bijvoorbeeld een bakspray (gebruik ook hier geen olijfolie). Een gaar brood zal altijd lossen uit een goed gevet en goed ingebrand blik.

Wanneer er toch iets vastbakt

Probeer het aangekoekte vuil te verwijderen met een stevige (droge) spons. Krijg je het aangekoekte vuil er niet uit? Dan kun je met wat afwasmiddel aan de gang. Droog dan de blikken goed na in de oven, zorg dat al het vocht weg is. Gezien een afwasmiddel ontvet, is het noodzakelijk de blikken weer even in een dun laagje olie te zetten.

Wanneer er roest op de blauwstalen bakvorm zit

Verwijder de roest met bijvoorbeeld staalwol. Was het blik af, droog na in de oven en volg het proces voor inbranden nog een keer. Bij goed gebruik gaat een blauwstalen bakvorm een leven lang mee.